A venda da madeira

Antes de vender un lote de madeira é necesario saber o que se ten para poder negociar adecuadamente baseándose en datos reais. Para realizar este labor é necesario contar cunha estimación do volume da madeira en pé, que se podería realizar coas seguintes metodoloxías:

“De visu”: consiste en valorar a simple vista a cantidade de madeira e baséase na experiencia do observador. Este tipo de estimación é susceptible de erros segundo a capacidade da persoa que fai a estimación. Tecnicamente non é recomendable para procesos de comercialización.

Medición con instrumentos forestais: consiste na medición do diámetro das árbores por medio dunha forcípula e da altura por medio dun hipsómetro para determinar o volume da madeira. A toma de datos pódese facer pé a pé ou por mostraxe. É o procedemento máis fiable para saber a cantidade e calidade de madeira que hai nunha parcela.

Medición do diámetro dun piñeiro cunha forcípula electrónica.

Unha vez tomados os datos no monte, faise a súa análise e calcúlase o volume de madeira e as súas calidades, e, a partir de aquí, baseándose nos prezos do mercado, asígnaselle o prezo ao lote de madeira a vender, xa sexa en pé ou en cargadoiro.

Obviamente valorar un lote de madeira ten un custo que en numerosas ocasións serve de escusa para non realizala, deixando pois esa estimación totalmente nas mans dos compradores. A decisión é do propietario: poñerá el o prezo de partida do seu produto ou deixará que os compradores o marquen por el.

A continuación expóñense os sistemas máis habituais, coas súas vantaxes e inconvenientes, para a comercialización de madeira.

De forma consciente non se ten en consideración a venda a tanto alzado ou risco e ventura sen valoración previa realizada polo propietario por ser esta unha forma moi arraigada de venda da madeira que ten un alto grao de subxectividade. Normalmente o comprador fai unha oferta da madeira en pé por un prezo a tanto alzado. Se o vendedor non coñece o prezo estimativo do lote é moi probable que remate vendendo por un prezo moi por debaixo do real.

Venda con valoración previa

Este procedemento consiste nunha sinalización da madeira a cortar e valoración previos da madeira en pé para, posteriormente, contactar con posibles compradores interesados. Procederíase mediante:

• Sinalización e valoración previa da madeira segundo calidades.
• Informe de valoración e prezo por lote.
• Contacto con serradoiros e madeireiros para amosarlles os lotes de madeira.
• Adxudicación en pé á mellor oferta.

Vantaxes:

• O propietario coñece de antemán o volume, a calidade e o prezo orientativo do lote de madeira.
• Págase o importe previamente á corta do lote.
• Non é preciso un control da madeira extraída.

Inconveniente:

• Custo engadido da valoración da madeira.

Organización dunha poxa pública

Normalmente este sistema organízase cando se trata da venda de varios lotes de madeira (aínda que tamén pode ser dun só) que poden ser dun ou de varios propietarios. Os pasos para levar a cabo unha poxa son os seguintes:

• Sinalización e valoración previa da madeira en pé, tal como se explicou anteriormente.
• Informe de valoración e anuncio da poxa: lotes, especie, número de pés, volume, prezo base, localización, modelo de plica, prazo de entrega, data da poxa, condicións, contacto para visitar o lote.
• Publicidade da poxa a madeireiros, serradoiros e industrias da madeira.
• Prego de condicións a disposición do empresario.
• Apertura de plicas na poxa.
• A oferta deberá ser maior ca o prezo base.
  • Se a oferta é superior ó prezo índice adxudícase directamente.
  • Se a oferta se atopa entre o prezo base e o prezo índice o propietario decide se acepta a oferta ou non.
• O empresario deberá entregar no momento da adxudicación a fianza pertinente.
• Asínanse a adxudicación provisional e o prego de condicións e levántase acta da poxa.
• Antes dun mes e previa a corta, realízase o pago do lote e entréganse os permisos pertinentes.

Venda a resultas

O sistema de venda a resultas consiste en que o propietario véndelle a un comprador a súa madeira fixando un prezo por tonelada ou metro cúbico segundo calidades e destinos. O pago da madeira calcularase en función das medidas de peso ou volume que se toman do camión ou camións que entran na fábrica procedentes da parcela que se está cortando. O proceso é o seguinte:

• Negociación coas industrias para a venda directa de madeira.
• Prezo prefixado por tonelada (en pé ou en cargadoiro).
• Posibilidade de aproveitamento polo comprador ou subcontratado polo propietario.
• Adxudícase á mellor oferta por tonelada, metro cúbico ou estéreo[1].
• Pago en función das medidas que se realizan na fábrica receptora da madeira ó prezo acordado previamente.

Vantaxes:

• Comodidade e facilidade na venda para o propietario.
• Cobro tras a liquidación mensual. Posibilidade de adiantos.
• Prezos con diferenciación de destinos.
• Pesadas en básculas homologadas.
• Non é preciso realizar valoración.

Inconvenientes:

• Necesidade de clasificar a madeira en cargadoiro por calidades.
• Necesidade de control das saídas dos camións.
• Perda de peso da madeira en cargadoiro.
• O propietario non sabe o valor da madeira antes de adxudicala.

Pesada dun camión cargado de madeira á entrada dun serradoiro.

Cando se vende madeira cómpre asinar un contrato co comprador para asegurar que o aproveitamento se faga de acordo cos criterios que o propietario estableza. Un contrato deste tipo deberá incluír como mínimo os seguintes puntos:

• Manifesto de acordo.
• Obxecto e forma de venda.
• Prezo da madeira.
• Forma de pago.
• Indicación de se se trata de madeira con certificación forestal.
• Prazo de execución dos aproveitamentos.
• Responsabilidades e danos en infraestruturas.
• Áreas de almacenamento de madeira no monte.
• Tratamento da biomasa e restos de corta.
• Notificacións e permisos de corta.
• Seguridade e hixiene no traballo.
• Compromiso de cumprimento do Código de Boas Prácticas.
• Recoñecemento final.
• Sinatura do propietario e do comprador.

Unha vez que se procede á venda da madeira, hai que solicitar os oportunos permisos para realizar a corta. O permiso hai que solicitalo á Consellería do Medio Rural quen, salvo excepcións, notifica ás administracións competentes no caso de que a zona de corta estea afectada pola normativa de estradas nacionais, comarcais, rexionais ou locais, ríos ou rías e costas.

Segundo o Decreto 80/2014, do 10 de abril de 2014 polo que se regulan os aproveitamentos madeireiros e leñosos (modificado pola Orde do 20 de abril de 2018 e pola Lei 3/2018 de medidas fiscais e administrativas), a propiedade ten a obriga de solicitar os seguintes permisos á Consellería de Medio Rural:

Se nos prazos indicados, non se recibe ningunha contestación da Consellería, enténdese que a autorización de corta foi aceptada (concesión por silencio administrativo). Esta autorización ten unha validez dun ano, podéndose solicitar posteriormente unha prórroga, sempre con antelación á súa caducidade.

A solicitude de permiso de corta á Consellería competente en materia forestal, non exime de ter que solicitar outros permisos de corta a outros organismos que así o teñan establecido, como por exemplo:

• Augas de Galicia en zona de servidume (5 m) de canles de auga.
• Ministerio de Fomento para a afección de estradas nacionais.
• Concellos con normativa propia ao respecto.

—

Solicitude de autorización de cortas

Declaración responsable para cortas

Sempre que unha persoa física faga unha venda de madeira, está obrigada a presentar a declaración polo IRPF, con independencia do seu volume de ingresos.

Dependendo do réxime de tributación da súa actividade principal poderá utilizar un dos dous sistemas que se indican a continuación:

Se é asalariada por conta allea, xubilada, funcionaria, etc. pode aplicar o réxime de estimación obxectiva (módulos)

Neste caso as obrigas serán mínimas. Non ten, por exemplo, obriga de emitir factura senón que ten só a obriga de asinar o recibo que lle presente o comprador da madeira e gardar unha copia do mesmo. Tampouco ten obriga de presentar a declaración polo IVE e o importe que cobre por ese imposto, 12 % do valor de venda da madeira, quedarao sen ter que ingresalo na Facenda pública.

Será aplicada unha retención do 2 % que o comprador da madeira ingresa na Facenda pública no seu nome, como un adianto do que terá que pagar en concepto de Imposto sobre a Renda. Aínda así, non debería preocuparse moito polo pago dese imposto xa que o seu importe final vai ser máis ben pequeno (adoita estar por debaixo do 6 % do ingresado e, dependendo da súa renda, pode incluso resultar 0).

No modelo de declaración do imposto aparece o apartado “E.3.- Réxime de estimación obxectiva agrícolas” onde, tras elixir a actividade realizada (actividade forestal susceptible de estar incluída no Réxime Especial de Agricultura, Gandeiría e Pesca (REAGP) hai que indicar se se conta con instrumento de ordenación ou non, atopará catro cuadrículas habilitadas para indicar os ingresos obtidos segundo o produto:

• Actividade forestal cun período de maduración superior aos 30 anos: índice 0,13. Entre as especies ás que se lle pode aplicar este índice están a maioría das frondosas autóctonas ou o piñeiro do país.
• Actividade forestal cun período de maduración inferior aos 30 anos: índice 0,26. Entre as especies ás que se lle pode aplicar este índice están o eucalipto, o piñeiro insigne ou o chopo.
• Actividade forestal dedicada a extracción de resina: índice 0,32.
• Outros traballos e servizos accesorios: índice 0,56.

Os ingresos totais por produto (IVE engadido) multiplicaranse polo índice correspondente e así obterá o rendemento neto que se poderá reducir nos seguintes importes ou porcentaxes:

• 5 % con carácter xeral;
• 20 % no caso de xestionar o seu monte segundo o establecido nun instrumento de ordenación aprobado pola Administración forestal, sempre que a quenda media das masas presentes no monte supere os 20 anos. Polo tanto, non sería de aplicación esta redución para os montes nos que o eucalipto ocupe a maior parte da superficie;
• 30 % no caso de rendementos netos cun período de xeración superior aos dous anos. Para poder aplicar esta redución é necesario que non se corte todos os anos;
• No importe dos gastos extraordinarios soportados por incendios ou outras circunstancias excepcionais.

Os índices baixos e os coeficientes redutores aprobados fan que un silvicultor como máximo tribute 409 euros no IRPF por un ingreso de 10.000 euros se vende madeira de piñeiro do país (un 4,09 % do ingreso total), importe que pode chegar a ser cero dependendo do resto de ingresos que teña. Estes valores serían o dobre para o caso das especies de crecemento rápido (eucalipto e piñeiro insigne, principalmente).

Lembre:

• Asegúrese de que no recibo que lle entregue o madeireiro se consigne con claridade o nome da especie que se vende xa que necesitará esa información cando faga a súa declaración da renda. Teña en conta, ademais, que no IRPF pagarase non en función da idade da masa que vende, senón en función da especie. Así, pagará máis impostos pola venda dunha masa de eucaliptos de 40 anos que por unha de piñeiro do país da mesma idade;
• Planifique as cortas en anos alternos para que a Axencia Tributaria poida aceptar que os seus ingresos son de carácter irregular e poder aplicar a redución do 30 %;
• O que vai pagar polo Imposto sobre a Renda será inferior ao que ingresará en concepto de IVE compensatorio. Isto ocorrerá en todos os casos, polo que sempre lle interesará facer as operacións de venda de madeira dentro da legalidade;
• No caso de sufrir un lume que leve aparellado ter que facer fronte a gastos extraordinarios, é preciso comunicarllo á Administración Tributaria no prazo de 30 días a contar desde a data na que se produciu para así ter dereito a reducir o rendemento neto neses gastos soportados.

Se ten algunha actividade no réxime de estimación directa ten que tributar por este réxime na actividade forestal

Neste caso deberá calcular o resultado da actividade de xeito semellante a como o fai no resto das súas actividades en estimación directa. Sería unha actividade económica máis, non podendo aplicar tampouco o REAGP no IVE xa que nese imposto deberá tributar polo réxime xeral. Cando lle entregue as facturas das outras actividades ao seu xestor, non esqueza tamén entregarlle as que teñan que ver coa actividade silvícola. Mantense, de todos xeitos, a posibilidade de aplicar a redución por renda irregular.

Lembre:

• Planifique as cortas en anos alternos para que a Axencia Tributaria poida aceptar que os seus ingresos son de carácter irregular e poder aplicar a redución do 30 %. Neste caso, esa redución pode ser moi significativa o ser maior a porcentaxe de impostos que se pode chegar a pagar.

Darse de alta na actividade é conveniente para evitar posibles sancións

É recomendable que, no caso de que vaia facer unha venda de madeira, se dea de alta na actividade forestal (a través da presentación do modelo 036). A Axencia Tributaria non está insistindo moito neste requisito e non nos consta que estea sancionando pola falta de presentación desa comunicación. Iso non quita que teña a facultade de facelo ao considerar que non presentar esa comunicación é un incumprimento das obrigas fiscais.

No caso de haberse dado de alta e de non ter previsto realizar vendas de madeira ao ano seguinte, unha vez finalizada a corta sería recomendable darse de baixa da actividade porque, do contrario, tería a obriga de presentar a declaración polo IRPF en todos e cada un dos anos nos que permaneza dado de alta, aínda que non tivese os ingresos mínimos que lle obrigan a presentar a declaración polo IRPF e non fixese ningunha venda de madeira.