Clasificación dun monte veciñal en man común

Clasificación dun monte veciñal en man común

O recoñecemento da titularidade dun monte veciñal en man común a favor dunha comunidade de veciños é competencia do Xurado Provincial de Clasificación de Montes Veciñais, que o fai mediante resolución administrativa. O Xurado Provincial de Clasificación é, polo tanto, o órgano responsable de levar a cabo o proceso de clasificación dun terreo como monte veciñal en man común[1].

Existe un Xurado por cada unha das provincias. Está composto por un presidente, un vicepresidente, un secretario e catro vogais, con voz e voto nas reunións. A este Xurado incorpóranse como vogais dous representantes das comunidades implicadas en cada caso, con voz pero sen voto. Os acordos do Xurado adóptanse por maioría dos seus membros.

O proceso de clasificación de propiedade veciñal

O proceso de clasificación dun terreo como monte veciñal ven definido no artigo 11 da lei 13/1989 e nos artigos 19 a 31 do Decreto 260/1992, e ten como obxectivo legalizar a propiedade veciñal.

O expediente de clasificación pode iniciarse das seguintes formas:

• De oficio polo propio Xurado Provincial;
• Por instancia ou solicitude de calquera veciño ou grupo de veciños;
• Por solicitude da Consellería do Medio Rural ou das comunidades afectadas;
• Por petición do concello onde estea situado o monte.

En todo caso, quen solicite a clasificación dun terreo como veciñal en man común debe achegar, xunto coa instancia, un plano topográfico coa identificación dos terreos que se queren clasificar.

Existen diferentes fontes de información histórica que poden achegar datos de interese sobre os límites do monte. Entre estas fontes destaca o Catastro do Marqués da Ensenada, de 1752, o Catastro de 1958 ou os expedientes coas relacións de montes exceptuados da venda pública de 1860. Convén tamén consultar o Catálogo de Montes de Utilidade Pública de 1901 e a relación de bens inmobles do municipio que corresponda. No caso de non atoparse documentos específicos que acrediten de forma clara ata onde chega o monte, resulta conveniente que un grupo de veciños achegados ao monte asinen un manifesto sobre a súa condición de ben común.

O proceso a seguir para a clasificación dun monte como veciñal consta, normalmente, das seguintes fases:

1. Solicitude ante o Xurado Provincial de Clasificación de Montes Veciñais na que se achegue levantamento topográfico xunto con memoria xustificativa e a documentación histórica dispoñible;
2. No caso de que o Xurado non decida iniciar o expediente de clasificación, comunicará aos promotores esa decisión para que poidan presentar, se o estiman oportuno, un recurso de reposición ante o mesmo Xurado ou ben, para que acudan directamente á xurisdición contencioso-administrativa;
3. No caso de que o Xurado inicie o proceso, no prazo de 15 días dende o acordo de iniciación, deberá pedir antecedentes sobre a superficie que se pretende clasificar ás autoridades e organismos correspondentes (servizos provinciais de montes, Catálogo de Utilidade Pública, etc.). De igual forma, solicitará certificación no Rexistro da Propiedade;
4. O instrutor nomeado polo Xurado abrirá un período de un mes para presentar alegacións e enviará as notificacións que corresponda a:
   1. O alcalde do concello onde estea situado o monte;
   2. As persoas ou entidades que no Rexistro da Propiedade figuren como propietarias da superficie a clasificar;
   3. As persoas que solicitaron a clasificación;
   4. O Servizo Provincial de Montes;
   5. O Rexistro da Propiedade.
5. Ao mesmo tempo, publicarase no Diario Oficial de Galicia o inicio do expediente, remitíndose unha copia ao concello onde se sitúe o monte veciñal para que o faga público nos lugares de costume.

Durante a tramitación do expediente, e ata que o Xurado responda, o terreo sinalado non pode ser nin ocupado nin dividido. Os posibles ingresos por aproveitamentos ou ocupacións que perciba a entidade que puidera estar ocupando esa superficie, de ser o caso, deben depositarse na Tesourería Xeral da Xunta de Galicia, salvo que exista acordo entre as partes no que se dispuxera outra forma de proceder.

Despois de recoller toda a documentación necesaria, o instrutor presentará unha proposta razoada ante o Xurado para que se inclúa na orde do día da primeira convocatoria que se celebre e adopte o acordo que proceda.

O instrutor redactará a resolución definitiva que asinarán todos os membros do Xurado, e o secretario levantará acta no libro correspondente, cos acordos e votos particulares, de existir. A resolución comunicaráselle ás persoas interesadas e publicarase no Diario Oficial de Galicia e no Rexistro da Propiedade, podendo ser recorrida ante o propio Xurado e pola vía contencioso-administrativa.

Resolta a clasificación e os posibles recursos que se chegaran a presentar, o Xurado remitirá certificación do acordo definitivo a quen solicitou o inicio do expediente, aos que presentaron alegacións, á Delegación Provincial da Consellería do Medio Rural e ao concello correspondente.

A resolución firme debe conter os requisitos necesarios para a súa inscrición no Rexistro da Propiedade, acompañándose de planos suficientes para permitir a identificación da superficie clasificada.

Os efectos inmediatos da clasificación son os seguintes:

• Atribuír a propiedade á comunidade veciñal;
• Servir de título de propiedade a todos os efectos; e
• Acadar a exención do imposto sobre transmisións patrimoniais e actos xurídicos documentados.

Unha vez clasificada a parcela como monte veciñal, fixarase a superficie e as estremas da mesma, acompañando resolución planimétrica suficiente, con datos descritivos precisos.

[1] Segundo o definido no artigo 9 da lei 13/1989 e artigos 13 a 18 do Decreto 260/1992.